Chính phủ Canada mới đây đã công bố loại 16 quốc gia, trong đó có Việt Nam, khỏi danh sách các quốc gia thụ hưởng chương trình GPT từ ngày 01/01/2025 (“Chính sách”)[1]. Chính sách này đã ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường Canada – một trong những thị trường xuất khẩu tiềm năng của doanh nghiệp Việt.
Để bình luận chi tiết về những ảnh hưởng của Chính sách nêu trên, trong bài viết này, NexusNovum sẽ phân tích những nội dung sau: i) Các loại thuế nhập khẩu vào Canada đối với hàng hoá của doanh nghiệp Việt Nam trước ngày 01/01/2025, ii) Các tác động đến doanh nghiệp Việt Nam, iii) Khuyến nghị của NexusNovum.
1. Các loại thuế nhập khẩu vào Canada đối với hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam trước ngày 01/01/2025
Trước ngày 01/01/2025, hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam khi nhập khẩu vào thị trường Canada có thể áp dụng một trong ba loại thuế nhập khẩu sau:
(i) Thuế suất tối hệ quốc (“MFN”): MFN là từ viết tắt của Most Favoured Nation – mức thuế nhập khẩu cơ bản mà Canada áp dụng cho hàng hóa của các quốc gia và vùng lãnh thổ khác dựa trên nguyên tắc không phân biệt đối xử giữa các thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) như: Australia, Brazil, Brunei, Thái Lan, Lào, Philippines, Việt Nam …
(ii) Chế độ ưu đãi thuế quan phổ cập (“GPT”): GPT là từ viết tắt của General Preferential Tariff – chính sách ưu đãi đơn phương do Canada tự nguyện dành cho một số nước đang và kém phát triển nhằm thúc đẩy thương mại và hỗ trợ phát triển kinh tế, như: Afghanistan, Angola, Bhutan, Việt Nam …
(iii) Ưu đãi thuế quan theo Hiệp Định Đối Tác Toàn Diện Và Tiến Bộ Xuyên Thái Bình Dương (“CPTPP”): mức thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt dành cho các quốc gia và vùng lãnh thổ là thành viên của Hiệp định CPTPP, gồm: Canada, Mexico, Peru, Chile, New Zealand, Australia, Nhật Bản, Singapore, Brunei, Malaysia, Việt Nam và Anh.
Theo đó, mức thuế nhập khẩu được sắp xếp theo thứ tự giảm dần như sau: MFN > GPT > CPTPP.
Ví dụ: Sản phẩm ghế bằng gỗ có thuế nhập khẩu lần lượt là 9.5% (MNF) – 6% (GPT) – 0% (CPTPP) theo Biểu mẫu thuế quan Canada 2025.
2. Các tác động đến doanh nghiệp Việt Nam
a) Thực trạng
Để được hưởng ưu đãi thuế quan CPTPP, doanh nghiệp Việt Nam phải cung cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O). Theo đó, C/O là chứng từ quan trọng chứng minh hàng hóa đáp ứng quy tắc xuất xứ (“QTXX”) của Hiệp định CPTPP, cụ thể: hàng hóa phải được hình thành hoàn toàn từ các nước CPTPP hoặc được sản xuất từ các nguyên liệu với tỷ lệ giá trị hoặc/và theo quy trình nhất định trong khu vực CPTPP.
Song, phần lớn các doanh nghiệp Việt Nam sử dụng nguyên liệu nhập khẩu từ các nước ngoại khối CPTPP, đặc biệt là Trung Quốc, nên không đủ điều kiện để xin C/O. Vì vậy, thay vì áp dụng thuế MFN (mức thuế suất cao), nhiều doanh nghiệp lựa chọn khai báo và xin áp dụng thuế GPT như một giải pháp trung gian.
b) Hệ quả
Khi Việt Nam không thuộc danh sách các quốc gia được áp dụng thuế GPT, hàng hóa xuất khẩu sang Canada chỉ có thể áp dụng 02 loại thuế nhập khẩu, gồm: MFN và CPTPP.
Đồng nghĩa, nếu hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam không đáp ứng QTXX của Hiệp định CPTPP thì buộc phải áp dụng mức thuế suất nhập khẩu cao (thuế MFN). Điều này dẫn đến nguy cơ giá thành sản phẩm tăng cao, giảm sức cạnh tranh với với các sản phẩm vốn có biên lợi nhuận thấp hoặc đối đầu trực tiếp với các đối thủ là thành viên Hiệp định CPTPP.
3. Khuyến nghị của NexusNovum
Trước tình hình trên, để duy trì ưu thế cạnh tranh và hưởng mức thuế ưu đãi CPTPP, hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam bắt buộc phải đáp ứng các QTXX theo Hiệp định này. Điều đó không chỉ giúp doanh nghiệp Việt giảm chi phí thuế quan mà còn góp phần tối ưu giá thành sản phẩm tại thị trường Canada.
Để thực hiện được điều này, NexusNovum khuyến nghị doanh nghiệp Việt Nam thực hiện các nội dung sau:
(i) Chủ động tái cấu trúc chuỗi cung ứng: ưu tiên sử dụng nguyên liệu từ các nhà cung ứng nội địa Việt Nam và các nước thành viên CPTPP, nhằm đáp ứng QTXX của Hiệp định. Lưu ý, nguyên liệu phải có xuất xứ thực tế từ các nước CPTPP, không chỉ đơn thuần thông qua quy trình chuyển đổi nguồn gốc.
(ii) Tham khảo tư vấn pháp lý: chủ động phối hợp với các đơn vị tư vấn để hiểu rõ về QTXX và quy trình xin cấp C/O theo Hiệp định CPTPP.
(iii) Theo dõi sát thay đổi chính sách thương mại từ phía Canada để có sự chuẩn bị phù hợp về chiến lược thị trường.
Trên đây là bài viết về hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam không còn được hưởng thuế ưu đãi GPT khi nhập khẩu vào thị trường Canada từ ngày 01/01/2025. NexusNovum mong rằng bài viết trên sẽ hữu ích với Quý Khách hàng. Trường hợp cần tư vấn chi tiết về QTXX, quy trình xin cấp C/O theo Hiệp định CPTPP, vui lòng liên hệ trực tiếp để NexusNovum có thể kịp thời hỗ trợ.
Lưu ý: Bài viết này được thực hiện dựa trên quy định của pháp luật Việt Nam (hiện hành) và kinh nghiệm thực tế. Những thông tin tại bài viết này chỉ nên được sử dụng nhằm mục đích tham khảo. Chúng tôi không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý đối với bất kỳ cá nhân, tổ chức nào sử dụng thông tin tại bài viết này ngoài mục đích tham khảo. Trước khi đưa ra bất kỳ sự lựa chọn hoặc quyết định nào, Quý khách vui lòng tham vấn thêm các khuyến nghị một cách chính thức, hoặc liên hệ NexusNovum để nhận được sự tư vấn chuyên sâu từ chúng tôi.
Vui lòng trích dẫn nguồn “NexusNovum” khi sử dụng hoặc chia sẻ bài viết này tại bất kỳ đâu.
[1] Vui lòng xem nội dung chi tiết tại Canada’s unilateral tariff preference programs for imports from developing countries.
